Αποφρακτική υπνική άπνοια: Βήμα προς βήμα για τη διάγνωση

Πολλοί άνθρωποι οι οποίοι πάσχουν από σύνδρομο αποφρακτικής υπνικής άπνοιας (ΣΑΥΑ) δεν το γνωρίζουν. Οι περισσότεροι από αυτούς γνωρίζουν βέβαια ότι ροχαλίζουν, αλλά δεν θεωρούν ότι είναι κάτι σοβαρό. Το ροχαλητό όταν δεν συνδυάζεται με άπνοιες είναι απλά ενοχλητικό, αλλά ουσιαστικά ακίνδυνο. Ωστόσο, στην περίπτωση της υπνικής άπνοιας, είναι κάτι διαφορετικό. Στην περίπτωση αυτή, το ροχαλητό είναι ένα προειδοποιητικό σημάδι. Κι εάν συνυπάρχει με κόπωση κατά τη διάρκεια της ημέρας θα πρέπει να σας κάνει να σκεφτείτε το ενδεχόμενο του συνδρόμου αποφρακτικής υπνικής άπνοιας.

Ύποπτος συνδυασμός : Ροχαλητό και χρόνια κόπωση

Στην αποφρακτική υπνική άπνοια, η αναπνοή σταματά επαναλαμβανόμενα για δευτερόλεπτα κατά τη διάρκεια του ύπνου. Ως αποτέλεσμα, οι ασθενείς δεν λαμβάνουν επαρκή ποσότητα οξυγόνου. Ο ύπνος τους διαταράσσεται και χάνει την δυνατότητα του να σας ξεκουράζει.

Το πρωί, τα άτομα με ΣΑΥΑ συχνά ξυπνούν με πονοκέφαλο και αισθάνονται εξάντληση, ακόμα και εάν έχουν κοιμηθεί επαρκή ώρα. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, είναι κουρασμένοι και νωθροί. Η απόδοση και η συγκέντρωση τους είναι μειωμένες. Ως αποτέλεσμα, δεν είναι σπάνιο να υπάρχει χαμηλή διάθεση και να αναπτυχθεί κατάθλιψη. Επιπλέον, το ΣΑΥΑ αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιακή προσβολή και εγκεφαλικό επεισόδιο.

Με άλλα λόγια: Η αποφρακτική υπνική άπνοια όχι μόνο επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής, αλλά μπορεί να είναι ακόμα κι απειλητική για τη ζωή.

Θα πρέπει να το λάβετε υπόψη αυτό εάν ροχαλίζετε όταν κοιμάστε. Ιδίως εάν είστε διαρκώς κουρασμένοι κατά τη διάρκεια της ημέρας ή παρουσιάζετε οποιαδήποτε από τα άλλα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν, πρέπει να επισκεφθείτε αμέσως έναν γιατρό για να διερευνηθεί διεξοδικά το θέμα. Θα μπορούσε να εμφανίζετε αποφρακτική υπνική άπνοια. Υπάρχει τέλος ένας άλλος ύποπτος παράγοντας που δείχνει προς αυτήν την κατεύθυνση: η παχυσαρκία. Περίπου το 80% των ασθενών με ΣΑΥΑ είναι υπέρβαροι.⁽¹⁾

Γνωρίζετε αυτά τα συμπτώματα;

Τα κύρια συμπτώματα του συνδρόμου χρόνιας υπνικής άπνοιας είναι η κόπωση κατά τη διάρκεια της ημέρας και το δυνατό ροχαλητό. Ιδιαίτερα εάν προστίθενται και άλλα συμπτώματα, θα πρέπει να συμβουλευτείτε έναν γιατρό. Τα ακόλουθα συμπτώματα είναι χαρακτηριστικά για την αποφρακτική υπνική άπνοια:

Δυνατό ροχαλητό
Ταχυπαλμία κι υψηλή αρτηριακή πίεση το πρωί
Ανήσυχο ύπνο, ξύπνημα στη διάρκεια του ύπνου με αίσθημα πνιγμού
Κόπωση και νωθρότητα κατά τη διάρκεια της ημέρας, υπνηλία
Πρωινοί πονοκέφαλοι
Μειωμένη απόδοση στη δουλειά
Έλλειψη συγκέντρωσης
Αδύνατη μνήμη
Σεξουαλική δυσλειτουργία, μειωμένη libido
Καταθλιπτική διάθεση
Παχυσαρκία

Μάθετε περισσότερα:

διαταραχές-του-ύπνου-μακροχρόνιες-επιπτώσεις

Η διάγνωση της υπνικής άπνοιας αποτελεί τη βάση για αποτελεσματική θεραπεία

Η υπνική άπνοια εκτιμάται ότι επηρεάζει περίπου 5 τοις εκατό όλων των ενήλικων ανδρών και περίπου 3 τοις εκατό όλων των ενήλικων γυναικών, με τον κίνδυνο να αυξάνεται με την ηλικία. ⁽²⁾Καθώς οι ίδιοι οι πάσχοντες συνήθως αγνοούν τα προβλήματα ύπνου τους, οι πληροφορίες από τους συντρόφους, την οικογένεια, τους φίλους, ακόμα και τους συναδέλφους τους έχουν μεγάλη αξία. Είναι επίσης εκείνοι που προτρέπουν τα άτομα που ροχαλίζουν να απευθυνθούν σε γιατρό – αλλά συχνά χωρίς επιτυχία. Οι περισσότεροι ασθενείς για πολύ καιρό αναβάλλουν την επίσκεψη στον γιατρό και τη διάγνωση στο εργαστήριο ύπνου.

Μην το κάνετε αυτό, καθώς υπάρχουν πολλές διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές. Με την κατάλληλη θεραπεία, επαναφέρετε την ποιότητας ζωής σας στο φυσιολογικό: Μπορείτε να κοιμηθείτε χωρίς ενοχλήσεις ξανά και να ξυπνήσετε ξεκούραστοι το πρωί. Είστε σε φόρμα το πρωί και ξαναβρίσκετε τη συνηθισμένη απόδοσή σας. Επιπλέον, η θεραπεία σάς προστατεύει από επακόλουθες παθήσεις όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, καρδιοπάθειες, διαβήτη τύπου ΙΙ ή εγκεφαλικό επεισόδιο.

Πως γίνεται η διάγνωση του ΣΑΥΑ;

Εάν υπάρχει υποψία για αποφρακτική υπνική άπνοια,γίνονται διάφορες εξετάσεις βήμα προς βήμα για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση.

Η πιο αξιόπιστη μέθοδος για τη διάγνωση της ΑΥΑ είναι η λεγόμενη πολυσωματοκαταγραφική μελέτη ύπνου στο εργαστήριο ύπνου.

Το πρώτο βήμα είναι η επικοινωνία με τον οικογενειακό γιατρό σας, ο οποίος αρχικά θα σας κάνει λεπτομερείς ερωτήσεις (ιστορικό). Μπορεί επίσης να κάνει ερωτήσεις και στον/στη σύντροφό σας. Περιγράψτε λεπτομερώς τις παρατηρήσεις σας στον γιατρό, καθώς είναι πολύ σημαντικές για την διάγνωση. Ο γιατρός σας μπορεί να θέσει επίσης το θέμα της σεξουαλικής λειτουργίας, καθώς η μειωμένη libido μπορεί να σχετίζεται με την αποφρακτική υπνική άπνοια. Είναι πιθανό να χρησιμοποιηθούν για το ιστορικό τυποποιημένα ερωτηματολόγια, τα οποία έχουν αναπτυχθεί ειδικά για τη διάγνωση της υπνικής άπνοιας (π.χ. κλίμακα υπνηλίας Epworth).

Η συζήτηση συμπληρώνεται με μια ολοκληρωμένη φυσική εξέταση, η οποία περιλαμβάνει έλεγχο του βάρους και μέτρηση της αρτηριακής πίεσης. Η παχυσαρκία αποτελεί έναν σημαντικό παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη ΣΑΥΑ. Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι μια συχνή δευτερογενής πάθηση, η οποία ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τον αυξημένο κίνδυνο καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου.

Διάγνωση ΣΑΥΑ Βήμα 1 – Ιστορικό:

Ο οικογενειακός γιατρός εντοπίζει συμπτώματα κι άλλες παθήσεις
Ο/η σύντροφος μπορεί να παρέχει στο σημείο αυτό σημαντικές παρατηρήσεις και πρόσθετες πληροφορίες
Πιθανή χρήση τυποποιημένου ερωτηματολογίου
Ακολουθεί φυσική εξέταση (που συμπεριλαμβάνει έλεγχο του βάρους/μέτρηση της αρτηριακής πίεσης)

Κατ’οίκον μελέτη ύπνου: "μικρό εργαστήριο ύπνου" στο σπίτι

Το επόμενο βήμα τότε είναι η καταγραφή του ύπνου. Ο στόχος είναι να επιβεβαιωθεί ή να απορριφθεί η πιθανολογούμενη διάγνωση. Για τον σκοπό αυτό, πρέπει να εξεταστεί κατά τη διάρκεια του ύπνου εάν συμβαίνουν πράγματι διακοπές της αναπνοής και πώς το σώμα αντιδρά σε αυτές: Μειώνεται η περιεκτικότητα του αίματος σε οξυγόνο ως αποτέλεσμα των παύσεων της αναπνοής; Διαταράσσεται η λειτουργία της καρδιάς; Αυτές είναι όλες ερωτήσεις που πρέπει να διευκρινιστούν.

Κατά κανόνα, γίνεται πρώτα μια κατ’οίκον μελέτη ύπνου. Αυτή η εξέταση μπορεί να είναι αρκετή για να διαγνωστεί με ασφάλεια η παρουσία αποφρακτικής υπνικής άπνοιας και να προσδιοριστεί η βαρύτητα της.

Η κατ’οίκον μελέτη ύπνου έχει το πλεονέκτημα ότι γίνεται με την άνεση του δικού σας οικείου περιβάλλοντος. Μην ανησυχείτε: Δεν μπορεί να πάει κάτι στραβά με αυτό. Ο γιατρός σας θα σας εξηγήσει τα πάντα διεξοδικά. Στη συνέχεια, σας δίνει τη συσκευή που κάνει την καταγραφή του ύπνου σας κι η οποία μπορεί να μεταφερθεί εύκολα σε μια βολική θήκη. Πριν πάτε για ύπνο τη νύχτα, το μόνο που πρέπει να κάνετε είναι να συνδέσετε κάποιους αισθητήρες. Η συσκευή κάνει μόνη της όλα τα υπόλοιπα.

Η κατ’οίκον μελέτη ύπνου είναι, κατά κάποιον τρόπο, μια μίνι εκδοχή της εξέτασης στο εργαστήριο ύπνου και έτσι αναφέρεται ανεπίσημα και ως το "μικρό εργαστήριο ύπνου".

Κατά τη διάρκεια του ύπνου, καταγράφονται η αναπνευστική ροή και τυχόν διακοπές της αναπνοής, οι αναπνευστικές κινήσεις του θώρακα και της κοιλιάς, τα επίπεδα οξυγόνου στο αίμα, ο καρδιακός ρυθμός, το ροχαλητό και η θέση του ύπνου. Με βάση τις καταγραφές, θα φανεί αν υπάρχει όντως αποφρακτική υπνική άπνοια και η βαρύτητα της. ⁽³⁾

Διάγνωση ΣΑΥΑ Βήμα 2 – Πολυγραφική μελέτη:

Κατ’οίκον μελέτη ύπνου για την επιβεβαίωση της διάγνωση
Θα λάβετε μια συσκευή για κατ’οίκον μελέτη ύπνου, την οποία θα πάρετε μαζί σας στο σπίτι σας
Πριν τον ύπνο, τοποθετήστε τη συσκευή κοντά στο κρεβάτι και συνδέστε τους αισθητήρες όπως σας έχει υποδείξει ο γιατρός
Η συσκευή καταγράφει τις αναπνευστικές κινήσεις, την αναπνευστική ροή, την περιεκτικότητα του αίματος σε οξυγόνο, τη θέση του ύπνου και το ροχαλητό
Αξιολόγηση της κατ’οίκον μελέτης ύπνου από τον γιατρό σας

Μια νύχτα στο εργαστήριο ύπνου: Πώς γίνεται η πολυσωματοκαταγραφική μελέτη ύπνου;

Η μελέτη ύπνου στο εργαστήριο ύπνου ονομάζεται πολυσωματοκαταγραφική μελέτη ύπνου επειδή καταγράφονται πολλές λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος.⁽⁴⁾ Με την εξέταση αυτή επιβεβαιώνεται η διάγνωση της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας. Ταυτόχρονα, η πολυσωματοκαταγραφική μελέτη ύπνου μπορεί να προσδιορίσει με ακρίβεια τη σοβαρότητα της πάθησης μέσω του δείκτη άπνοιας-υπόπνοιας (AHI), ο οποίος υποδεικνύει πόσες διακοπές στην αναπνοή συμβαίνουν σε μία ώρα.

Διαφορά μεταξύ πολυγραφικής μελέτης και πολυσομνογραφίας:

Κατ’οίκον μελέτη ύπνου:		Πολυσωματοκαταγραφική μελέτη ύπνου:
Διεξάγεται στο σπίτι Μπορεί να επιβεβαιώσει την παρουσία αποφρακτικής υπνικής άπνοιας Μετράει την αναπνευστική ροή, τη θέση του σώματος στον ύπνο, το επίπεδο οξυγόνου στο αίμα, το ροχαλητό		Διεξάγεται στο εργαστήριο ύπνου Επιβεβαιώνει τα δεδομένα από την κατ’οίκον μελέτη ύπνου Μετράει το βάθος του ύπνου, τον αριθμό των αφυπνίσεων, καθώε κι όλες τις παραμέτρους της κατ’οίκον μελέτης ύπνου

Η πολυσωματοκαταγραφική μελέτη ύπνου διεξάγεται συνήθως σε κέντρο ύπνου. Αυτό σημαίνει ότι θα διανυκτερεύσετε ένα βράδυ στο κέντρο ύπνου. Θα πρέπει να αισθάνεστε όσο το δυνατόν πιο άνετα στο χώρο του κέντρου ύπνου, έτσι ώστε να μπορείτε να κοιμηθείτε όσο το δυνατόν πιο ήρεμα.

Πριν πάτε για ύπνο, θα καλωδιωθείτε: Συνδέονται ηλεκτρόδια στον θώρακα για την καταγραφή των ηλεκτρικών σημάτων της καρδιάς (ηλεκτροκαρδιογράφημα ή ΗΚΓ). Με βάση το ΗΚΓ, ο γιατρός μπορεί στη συνέχεια να διαγνώσει την παρουσία τυχόν αρρυθμιών. Επίσης καταγράφονται τα εγκεφαλικά κύματα κατά τη διάρκεια του ύπνου (ηλεκτροεγκεφαλογράφημα). Για τον σκοπό αυτό, τοποθετούνται ηλεκτρόδια: τέσσερα έως έξι στο κεφάλι και πέντε στο πρόσωπο.

Διαταραγμένη αρχιτεκτονική του ύπνου, ο ύπνος δεν σας ξεκουράζει

Επιπλέον, η αρχιτεκτονική του ύπνου τίθεται στο μικροσκόπιο. Δεν κοιμόμαστε το ίδιο βαθιά και σταθερά καθ' όλη τη διάρκεια της νύχτας, αλλά διαφορετικά στάδια του ύπνου εναλλάσσονται μεταξύ τους. Η αλληλουχία και η έκταση των διαφορετικών σταδίων είναι αποφασιστικής σημασίας για την ποιότητα του ύπνου. Ο λεγόμενος ύπνος REM (Rapid Eye Movement) είναι ιδιαίτερα σημαντικός. Κατά τη διάρκεια του ύπνου REM, ονειρευόμαστε και επεξεργαζόμαστε ό,τι έχουμε βιώσει κατά τη διάρκεια της ημέρας. Όταν η αρχιτεκτονική του ύπνου είναι διαταραγμένη, ο ύπνος δεν μπορεί να μας ξεκουράσει, το οποίο μπορεί να οδηγήσει στα τυπικά συμπτώματα του ΣΑΥΑ, όπως κόπωση κατά τη διάρκεια της ημέρας κι έλλειψη συγκέντρωσης.

Επιπλέον θα βιντεοσκοπηθείτε με βιντεοκάμερα ενόσω κοιμάστε – φυσικά, μόνο εάν έχετε δώσει τη συναίνεσή σας γι' αυτό. Η κάμερα καταγράφει, μεταξύ άλλων, εάν υπάρχουν κινήσεις του σώματος στον ύπνο που παραπέμπουν σε άλλες παθήσεις. Για την ανίχνευση των αναπνευστικών διαταραχών, η ροή αέρα από το στόμα και τη μύτη καταγράφεται με ειδικούς αισθητήρες.

Τι μετράται στο εργαστήριο ύπνου;

Για να αξιολογηθεί ο ύπνος με όνειρα και ο βαθύς ύπνος: Εγκεφαλικά κύματα (ΗΕΓ) και κινήσεις των ματιών
Καρδιακή συχνότητα και καρδιακός ρυθμός (ΗΚΓ)
Περιεκτικότητα του αίματος σε οξυγόνο
Αναπνευστική ροή στο στόμα και τη μύτη
Ήχοι ροχαλητού
Αναπνευστικές κινήσεις του θώρακα και της κοιλιάς
Ηλεκτρομυογράφημα στο πηγούνι
Κινήσεις των ποδιών
Θέση του σώματος

Η μελέτη ύπνου είναι τελείως ανώδυνη και το άτομο που κοιμάται δεν αντιλαμβάνεται τίποτα. Το μόνο πράγμα που μπορεί να είναι αρχικά λίγο ενοχλητικό είναι η καλωδίωση. Έχετε σίγουρα αναρωτηθεί: Πώς είναι δυνατόν να κοιμηθεί κανείς με όλα αυτά τα ηλεκτρόδια; Και όμως μπορεί. Από την πλευρά της ομάδας του εργαστηρίου ύπνου, καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια για να είναι οι συνθήκες της εξέτασης όσο το δυνατόν πιο άνετες. Τα καλώδια είναι τδιευθετημένα με τέτοιον τρόπο ώστε να παρεμβάλλονται όσο το δυνατόν λιγότερο στην ελευθερία κινήσεων και στον ύπνο.

Παρ' όλα αυτά, μπορεί να μην κοιμηθείτε την πρώτη νύχτα τόσο καλά όσο στο σπίτι. Ίσως να δυσκολευτείτε να αποκοιμηθείτε ή να ξυπνάτε συχνότερα στο ενδιάμεσο του ύπνου. Εξάλλου, δεν κοιμάστε με τον ίδιο τρόπο κάθε νύχτα ούτως ή άλλως.

Εργαστήριο ύπνου 1x1

Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος προετοιμασίας για μια νύχτα στο εργαστήριο ύπνου;

Μην κοιμηθείτε κατά τη διάρκεια της ημέρας
Αποφύγετε τα καφεϊνούχα ποτά, όπως τσάι και καφέ, από τις 14:00 και μετά
Λούστε τα μαλλιά και αποφύγετε τα καλλυντικά, το τζελ μαλλιών και το σπρέι μαλλιών
Ενημερώστε τους γιατρούς σχετικά με παθήσεις και φάρμακα στην αρχική σας επίσκεψη. Ορισμένα φάρμακα ενδεχομένως να πρέπει να διακοπούν πριν από τη νύχτα στο εργαστήριο ύπνου.
Πάρτε την οδοντόβουρτσα και τα ρούχα ύπνου σας. Συμβουλή: Ρωτήστε το εργαστήριο εάν μπορείτε να φέρετε μαζί σας το μαξιλάρι σας.

Μπορώ να πάω στην τουαλέτα στο εργαστήριο ύπνου;

Στο εργαστήριο ύπνου, σας παρακολουθεί ένας/μια τεχνικός από ξεχωριστό δωμάτιο κατά τη διάρκεια της νύχτας. Χρησιμοποιώντας το κουδούνι δίπλα στο κρεβάτι σας, μπορείτε να τον/την καλέστε και να πάτε χωρίς πρόβλημα στην τουαλέτα.

Ποιοι αισθητήρες χρησιμοποιούνται και μήπως ενοχλούν τον ύπνο;

Στην πραγματικότητα, πολλά άτομα στην αρχή τείνουν να κοιμούνται χειρότερα στο εργαστήριο του ύπνου από ό,τι στο σπίτι. Και, ναι, ορισμένοι αισθητήρες τοποθετούνται επάνω στο σώμα, αλλά συνηθίζονται μετά από σύντομο χρονικό διάστημα. Είναι απαραίτητοι για την επιτυχή εξέταση και διάγνωση. Στην μελέτη ύπνου στο εργαστήριο ύπνου χρησιμοποιούνται οι ακόλουθοι αισθητήρες:

Ηλεκτρόδια στο κεφάλι για την παρακολούθηση του εγκεφαλογραφήματος, των κινήσεων των ματιών και της μυϊκής δραστηριότητας στο πηγούνι.
Ηλεκτρόδια στον θώρακα με τα οποία καταγράφεται το ηλεκτροκαρδιογράφημα.
Κοιλιακή και θωρακική ζώνη για την καταγραφή των αναπνευστικών κινήσεων.
Αισθητήρας στη θωρακική ζώνη, ο οποίος καταγράφει τη θέση του σώματος.
Αισθητήρας αναπνευστικής ροής στόματος και της μύτης
Αισθητήρας στο δάκτυλο του χεριού για τη μέτρηση του κορεσμού οξυγόνου στο αίμα
Δύο ηλεκτρόδια σε κάθε κνήμη για την καταγραφή των μυϊκών κινήσεων των ποδιών
Μικρόφωνο στον λάρυγγα για την καταγραφή των ήχων ροχαλητού

Είναι η μελέτη ύπνου αξιόπιστη αν δεν κοιμηθώ καλά;

Συνήθως ο γιατρός σας μπορεί να διαγνώσει με αξιοπιστία αν υπάρχει ή όχι υπνική άπνοια ακόμη κι αν δεν έχετε κοιμηθεί όσο καλά θα κοιμόσασταν στο κρεβάτι σας.

Το κόστος καλύπτεται

Η μελέτη ύπνου στο εργαστήριο ύπνου – όπως γνωρίζετε πλέον – είναι κρίσιμης σημασίας για τη διάγνωση της αποφρακτικής υπνικής άπνοιας. Το κόστος της μελέτης ύπνου καλύπτεται από τα ασφαλιστικά ταμεία.

Η διάγνωση ΣΑΥΑ με μια ματιά

Ερωτήσεις σχετικά με συμπτώματα, τρόπο ζωής, κι άλλες παθήσεις
Φυσική εξέταση που συμπεριλαμβάνει έλεγχο του βάρους και μέτρηση της αρτηριακής πίεσης κι ενδοσκόπηση του ανώτερου αναπνευστικού
Μελέτη ύπνου στο σπίτι: Κατά τη διάρκεια του ύπνου, ελέγχονται μεταξύ άλλων η αναπνοή και ο καρδιακός ρυθμός. Αυτό μπορεί να παρέχει τις πρώτες ενδείξεις των διακοπών της αναπνοής, το οποίο επιβεβαιώνει την πιθανολογούμενη διάγνωση "αποφρακτικής υπνικής άπνοιας".
Μελέτη ύπνου στο εργαστήριο ύπνου με καταγραφή της αναπνοής, των καρδιακών σημάτων, και των εγκεφαλικών κυμάτων, μεταξύ άλλων. Μέσω της μελέτης ύπνου επιβεβαιώνεται η διάγνωση της "αποφρακτικής υπνικής άπνοιας" και προσδιορίζεται με ακρίβεια η σοβαρότητα της πάθησης. Οι επιπτώσεις των νυκτερινών διακοπών της αναπνοής στο καρδιαγγειακό σύστημα και στην αποκαταστατική λειτουργία του ύπνου διερευνώνται διεξοδικά.

Βιβλιογραφία:

¹ Deutscher Berufsverband der Hals-Nasen-Ohrenärzte e.V. Online verfügbar unter: www.hno-aerzte-im-netz.de/krankheiten/schnarchen-schlafapnoe/definition-und-haeufigkeit.html; Zuletzt abgerufen: April 2020.
² Institut für Qualität und Wirtschaftlichkeit im Gesundheitswesen (IQWiG). Online verfügbar unter: www.gesundheitsinformation.de/obstruktive-schlafapnoe.2120.de.html; Zuletzt abgerufen: April 2020.
³ Deutsche Ärzteblatt. Online verfügbar unter: www.aerzteblatt.de/archiv/175026/Verdacht-auf-Schlafapnoe-Wann-Ueberweisung-in-ein-Schlaflabor; Zuletzt abgerufen: April 2020.
⁴ Deutsche Gesellschaft für Schlafforschung und Schlafmedizin (DGSM). Online verfügbar unter: www.dgsm.de/downloads/dgsm/arbeitsgruppen/ratgeber/neu-Nov2011/Untersuchung_A4.pdf; Zuletzt abgerufen: April 2020.
⁵ Büttner A, Rühle KH. Die Notwendigkeit der PSG: First Night Effect bei OSAS. Pneumologie. 2007;61-A3. doi: 10.1055/s-2007-985688.

Για λόγους καλύτερης αναγνωσιμότητας χρησιμοποιείται μόνο το αρσενικό γένος. Αυτή η διατύπωση ισχύει εξίσου για όλα τα άτομα και δεν αποτελεί πράξη διάκρισης.